بارکد و تجهیزات بارکد
بطور خلاصه می توان گفت بارکد تشکیل گردیده است از مجموعه ای از اعداد و خطوط موازی سیاه رنگ با ضخامتهای مختلف که به صورت استاندارد باید در زمینه سفید چاپ نمود که بتوان توسط دستگاههای اسکنر قابل انتقال به رایانه باشند.
بارکدهای مورد استفاده جهت ردیابی ، کنترل محصول و مدیریت انبار تفاوتهائی با استاندارد فوق دارند و این بارکدها فقط برای آن سازمان معنی پیدا می کنند که حاوی اطلاعاتی از قبیل نام کالا ، کد کالا ، قطعات تشکیل دهنده ، نام سازنده مربوط به هر قطعه ، نام اپراتورها ، شماره خط تولید و از این قبیل مشخصه¬ها می باشند. بطور خلاصه این بارکد را می توان بعنوان شناسنامه هر محصول دانست . یعنی اگر 100 نوع کالا از یک نوع موجود باشد 100 سریال منحصر بفرد برای هر محصول معرفی می گردد و هر سریال حاوی اطلاعات کامل همان کالا می باشد.
استفاده از تکنولوژی بارکد این امکان را فراهم می سازدتا تغییر اطلاعات به بانکهای اطلاعاتی منتقل و همواره اطلاعات موجودی های خود را بروز نگهداری نمود.
یکی از معضلات مجموعه های تولیدی و فروشگاههای بزرگ، انبار گردانی و مدیریت انبار بوده است که با پیشرفت شایان این تکنولوژی عملیات انبارگردانی حذف و اطلاعات ورود و خروج کالا به صورت Online امکان پذیر گردیده است.
انواع بارکد
بارکدها از نظر شکل و ترکیب قرار گرفتن خطوط استانداردهای مختلفی دارند مثل EAN13 , CODE 39 ,CODE 128, EAN 128 ,PDF 417 . . . که هرکدام کارایی خاصی دارند و مهمترین آنها EAN 13 میباشد. در ذیل به معرفی چند نماد (Symbology) بارکد می پردازیم :
1- نماد EAN 13
این نماد یکی از مهمترین نوع بارکد می باشد و در جوامع مختلف استفاده زیادی از آن میشود . این نماد در حقیقت نوعی شناسنامه آن کالا محسوب می شود و دربر گیرنده کد کشور- کد شرکت - کد محصول و کد کنترل (چک دجیت ) میباشد. و از یک استاندارد جهانی پیروی میکند .
2- نماد CODE 128
این نماد یک نماد با چگالی بالا است و طول متغییر دارد که همه مجموعه کارکترهای اسکی را رمز می کند . این نماد دارای 2 فرم چک کردن خطا است که آنرا یک بارکد با ثبات می سازد وبسیار فشرده تر و انعطاف پذیرتر از Code 39 است.
کاربردها :
متداولترین کاربرد این نماد در برچسبهای حمل و نقل است وبرای کارتهای شناسایی نیز استفاده میشود . کاربردهای دیگر آن عبارتند از :
• حمل ونقل اتومبیل
• لجستیک
• نشانه گذاری کالاها
• استوانه گاز و . . .
مزایا :
این نماد یکی از کاراترین بارکدهای چند منظوره است . می توان با هر نوع داده استفاده شود و بارکد را در یک فضای کو چک با استفاده از تکنیک فشرده سازی رمز نگاری کرد.
محدودیتها :
با دارا بودن چگالی بالا، این نماد نمی تواند به آسانی با استفاده از اسکنرهایی با وضوح تصویر پایین خوانده شود.
3- نماد EAN 128
این نماد فرم خاصی از Code 128 است که برای کالاهای مختلف در تجارت و صنعت کاربرد دارد و می توان توسط آن بیش از یک فیلد را در بارکد رمز گذاری کرد.
برای رمز کردن فیلد داده های مختلف در یک بارکد ، نماد EAN 128 از استاندارد بین المللی شناساگرکاربردها (Application Identifiers (AI)) استفاده می کند
AI یک کد پیشوندی است که برای شناسایی معنی و فرمت داده هایی که بدنبال آن می آیند (فیلد داده ) استفاده میشود . شماره های داخل پرانتز اغلب شناساگر کاربردها (AI) هستند و داده های بعد از آنها داده های مرتبط به این AI می باشند . پرانتزها اغلب برای خواندن آسانتر خطوط بارکد توسط انسانها بکار می روند . شماره AI(01) نشان می دهد که کد محصول در ادامه آمده است . این کد اغلب 14 شماره ای است . این 14 شماره دیجیتال مستقیما" با AI دنبال می شود . بعد از این 14 شماره AI بعدی آورده می شود . در این مثال شماره 15 ، AI بعدی است . شماره بعد از این شناساگر یک تاریخ 6 رقمی است و باید بااستفاده از نمادYYMMTT ( روز، ماه ، سال ) ویژه شود . در این مثال تاریخ 31 دسامبر 20055 نمایش داده شده است .
کاربرد :
این نماد اغلب در صنعت حمل و نقل برای نشان گذاری کانتینرها استفاده می شود.
مشخصات فنی
این نماد داده ها را با استفاده از نماد مشابه Code 128 رمز می کند . اما تفاوت عمده آن در استفاده از شناساگرهای کاربردی همراه با رمزنگاری داده ها است. این نماد 3 مجموعه کاراکتر مختلف شامل A,B,C را بکار می برد و رمزنگاری 128 مجموعه کاراکترهای اسکی را تسهیل می کند .
مزایا :
این نماد یکی از کاملترین نمادهای شامل حروف الفبا و یک بعدی امروزی است . مزیت عمده این نماد در مقایسه با Code 128 استفاده از شناساگرهای کاربردی است . این شناساگرها برای شناسایی ، ردیابی ، مشخص کردن تاریخ ، کمیت ، سنجش ، مکان یابی و انواع زیاد دیگری اطلاعات استفاده می شوند.
این نماد یکی از فشرده ترین نماد های بارکد خطی است . مجموعه کاراکتر C داده های عددی را در یک حالت ماجول با چگالی انبوه نمایش می دهد و نمایش 2 رقم با تنها یک کاراکتر نمادین باعث صرفه جویی عمد ه ای در فضای تخصیص یافته می شود .
این نماد ، قابلیت گردآوری چند AI را همراه با فیلدهای آنها در یک بارکد منفرد ایجاد می کند . این نماد دو خاصیت مستقل چک کردن دارد که امکان پرینت شدن و قابلیت اسکن شدن را بهبود می دهد .
4- نماد PDF417
پایگاه داده‌ای را تصور کنید که کاملاً قابل حمل و بدون نیاز به اتصال آنی به کامپیوتر باشد و یک واسطه‌ی ارتباطی کاغذی که برچسب یا کارتی بااطلاعات قابل خواندن برای ماشین ایجاد کند را بهمراه داشته باشد که شامل متن، عکس، اطلاعات پزشکی و دیگرانواع داده‌ها و نیز قابلیت تبدیل مجدد به صورت اول به سرعت، به سادگی و با هزینه کم را داشته باشد. تمامی این قابلیت‌ها یکجا در بارکد PDF417 جمع شده است.
این بارکد را می‌توان نماینده‌ای از بارکدهای دوبعدی دانست. یکبار کد از این نوع میتواند به تنهایی بیش از یک کیلوبایت داده را درفضایی به اندازه‌ی یک بارکد معمولی در خود جای دهد و برخلاف بارکدهای قدیمی تک‌بعدیکه نیاز به یک ارتباط بلادرنگ با یک پایگاه داده‌ای بزرگتر داشتند، PDF417 خود یک پایگاه داده است و در یک جملهPDF417 با انسان برروی کاغذها، بسته‌ها و قطعات سفر میکند.
این بارکد را می‌توان سودآور، سهل‌الاستفاده و آسان برای ایجادکردن معنی کرد. با یکبار کاربری PDF417، مزایای ارتباطات داده‌ی دیجیتالی با استفاده ازبارکد معلوم میشود که عبارت است از کم خرج بودن، قابلیت چاپ برروی انواع رسانه‌هابا استفاده از ابزار رایج چاپ، سادگی در پشتیبانی و قابلیت تصحیح بسیار زیاد خطاهاو علاوه بر این PDF417 به وسیله‌ی برجسته ترین سازمان‌های جهانی به رسمیت شناخته شده است.
قابل ذکر است که هر سازمان دولتی و بازرگانی و یا خدماتی باید ازسرمایه گذاری کم خطر و طولانی مدت خود مطمئن باشد که دراین‌باره می‌توان کارآیی دستگاههای بارکدخوان PDF417 را در خواندن دیگر انواع مرسوم تک بعدی بارکد در نظرگرفت.
برتری دیگر: PDF417 بافناوری علائم به دست شرکتی با محصولات ابتکاری ابداع شده است و از پشتیبانی جهانی برخوردار است تا بر تمامی مشکلات چیره شده و میانجی‌ای میان شما و تصوّر شما برای انتقال ساده داده‌ها باشد PDF417فراتر از آنچه که به نظر می‌رسد
این بارکد پاسخی به نیاز ذخیره، بازیابی (Capturing) و انتقال حجمعظیم داده‌ها با کمترین خرج میباشد. PDF417 میتواند انواع پرونده‌های داده (متن،عدد و دودویی) را در خود جای داده و نیز توانایی به‌رمزکردن تصاویر، اثر انگشت،لیست اجناس ترابری،انتقال داده‌ها بصورت الکترونیکی،راهنمای درجه بندی تجهیزات و دیگرانواع داده‌ها را دارد. PDF417 امکان ایجاد ارتباطات قوی بدون نیاز به پایگاه داده خارجی را ایجاد کرده است و به واقع می‌توان بدون خرج بیشتر PDF417 را به محتویات یک مستندیا برچسب که قبلاًَ بدون آن چاپ می‌شد، اضافه کرد.
این بارکد را می‌توان یک پایگاه داده مستقل دانست که با آزادی تمام، میتواند با شخص یا بر روی یک شئ، بسته، فرم، مستند، کارت یا برچسب جابجاشود. PDF417قابلیت انجام کاری را دارد که شبکه‌های کامپیوتری از انجام آن عاجزند یعنی دسترسی به اطلاعات بدون نیاز به قرار گرفتن در مکانی خاص. همچنین PDF417 توانایی به رمز کردن داده‌ها در زمانی که به امنیت بیشتری نیاز باشد را ایجادمی‌کند.
بدلیل خوانده‌شدن PDF417 بوسیله‌ی ماشین، دو مشکل اساسی اتلاف وقت و اشتباه در آن وجود ندارد. این بارکد به صورت یک حافظه کامپیوتری کاغذی عمل می‌کندکه میتواند یک بار نوشته شده و سپس بارها خوانده شود و همانند یک زبان ماشینی جهانی است که با تمامی سیستم عامل‌ها رابطه برقرار میکند. PDF417 تمامیASCII کدها و داده‌های رقمی را درخود جای داده و از یک الگوریتم بسیار پیچیده و سطح بالا برای تصحیح خطاها استفاده میکند که قابلیت بازیابی اطلاعات حتی با از بین رفتن نیمی از بارکد را برای آن ایجاد میکند. این الگوریتم به بارکد قابلیت خودبازبینی نیز می‌دهد که برای کاربر بالاترین سطح اطمینان را ایجاد میکند.
تفاوتی که یک بُعد ایجاد میکند
تمام مزایای یک فناوری به‌روز، بدون هیچگونه ریسک در اختیارشماست. استفاده از چنین فناوری‌هایی امروزه بسیار سودآور شمرده میشود. یک بارکدتک بعدی شامل یک کد دسترسی به اطلاعات درون یک پایگاه داده است. ولی PDF417 خود شامل تمامی رکوردهای یک پایگاه داده بوده و نیازی بهاتصال به پایگاه داده ندارد. داده‌های ذخیره شده به آسانی با اسکن شدن قابل استفاده خواهند بود.
فناوری قابل اعتماد
PDF417 در واقع یک بارکد دو بعدی استاندارد است. علاوه بر کارآیی،توانایی و کاربردی بودن آن در حوزه‌ی وسیعی از صنایع، تکنولوژی PDF417 در دسترس عموم قرار دارد و با صنایع واستانداردهای باز بين‌المللی هماهنگی دارد. به همین دلایل،PDF417 به عنوان یک بارکد دو بعدی استاندارد در بسیاری از موسسات پیشرو در زمینه‌ی وضع استانداردهای جهانی پذیرفته شده است:
مؤسسه‌ی استاندارد ملی ایالات متحده به تازگی یک استاندارد دو بعدی منتشر کرده است که در آن برای انتقال داده‌های یاد شده PDF417 را پیشنهاد کرده است.
مؤسسه‌ی AIM در ایالات متحده و در اروپا بهسازمان توسعه‌ی استانداردها اختیاراتی درمورد استاندارد کردن PDF417 به عنوان استاندارد مشخصات علائم یک‌شکل داده است.
وزارت دفاع ایالات متحده PDF417 رابه عنوان استاندارد کاربری‌های نظامی و لجیستیکی خود و نیز برای استفاده در انتقال داده‌ها بصورت الکترونیکی قبول کرده است.
انجمن مدیریت وسایل نقلیه‌ی ایالات متحده
جمعیت حمایت از اشتغال صنایع خودرو برای تکمیل استاندارد B-10 خود در معاملات از PDF417 استفاده میکند.
دیوان صنایع ارتباطات ازراه دوربرای علامت گذاری از PDF417 استفاده میکند.
دفتر کارکنان و آمادگی وزارت دفاع ایالات متحده میلیون‌ها کارت شناسایی نظامی با استفاده از PDF417 چاپ کرده است.
تأیید شده در آزمایشات مستقل
نه تنها PDF417 در انواع کاربردهای مهم درحال استفاده و آزمایشاست، بلکه تحت آزمایشات مختلفی بوسیله‌ی شرکت‌های معتبر جهانی قرار گرفته است:
برای آزمایش قابلیت اطمینان در مرکز شناسایی اتوماتیک دانشگاه اُهایو، ۳۲میلیون کارکتر از PDF417 خوانده شد و هیچ خطایی رخ نداد.
در دانشگاه Pittsburgh آزمایش‌هایی برروی سرعت خواندن PDF417 انجام شده است. حتی آزمایش‌هایی روی بارکدهای صدمه دیده نیز انجام گردیده است.
فناوریی که در کاربردهای گوناگون آزمایش شده است
تقریباً هر انسانی که تجربه‌ی کار در بازرگانی خصوصی یا عمومی راداشته باشد با مسائلی چون انبوه اطلاعات، ارتباطات، شناسایی و مدیریت داده‌ها درارتباط بوده است.PDF417 در تمامی این گونه عملیات‌ها مورد استفاده قرار گرفته وبدون هیچ اشتباهی در پیشرفته ترین کاربری‌ها عمل کرده است.
PDF417 توسعه دادن بارکد
بارکدهای دو بعدی برای کاربردهایی که بارکدهای تک بعدی در آنهامحدودیت دارند بسیار ایده‌آل هستند. با خوانده شدن یک بارکد PDF417، به سادگی حجم عظیمی از داده‌ها انتقال داده میشود. به علاوه بخش تصحیح خطا در PDF417 آنرا برای استفاده در محیط‌های سخت آماده کرده است.
موارد استفاده از بارکد
بکارگیری بارکد در مدیریت انبارها
استفاده از بارکد جهت مدیریت و کنترل گردش کالا در انبارها میتواند مزایای زیر را در بر داشته باشد:
ثبت ورودها و خروج ها (اسناد رسید و حواله انبار) به صورت غیر دستی
سرعت و دقت بالا در جمع آوری و ورود اطلاعات مربوط به گردش کالا در انبار
امکان اختصاص یک کدسریالی برای هر واحد از کالا
کنترل گردش و موجودی انبار براساس کد - لات و سریال
ایجاد امکان ردیابی هر کالا بر اساس شماره سریال
به حداقل رساندن خطاهای عملیاتی و اطلاعاتی
امکان دسترسی به کلیه اطلاعات کالا به صورت On-Line، بدون خطا و با سرعت بالا
امکان تهیه برگه های خروجی کالا به صورت اتوماتیک و سریع
امکان بهره گیری دقیق از روشهای FIFO و LIFO در نحوه ترخیص محصولات از انبار
انبار گردانی بسیار سریع و آسان با استفاده از دستگاه پرتابل
امکان تعریف شرایط جایگذاری کالاهای خاص در موقعیت های خاص انبار
بکارگیری بارکد در جمع آوری اطلاعات تولید
استفاده از بارکد در خطوط تولید، باعث به وجود آمدن سیستم اطلاعاتی لحظه‌ای و اطلاعات آماری مفیدی میشود که از آنها در بهبود و کنترل عملیات خط تولید استفاده میشود. به‌طور مختصر می‌توان مزایای ذیل را در این ارتباط نام برد:
تعیین آمار تولید هر قسمت
اطلاع از موجودی در حین تولید
ثبت دقیق زمان و افراد مؤثر در انجام کارها
زمان سنجی اتوماتیک کارها
براورد دقیقتر میزان بهره‌وری به منظور کمک به نظام بهره‌وری و پاداش
کاهش میزان خطاها و به دنبال آن کاهش ضایعات
تعیین مقدار تولید لحظه‌ای و براورد استفاده از منابع
آگاهی از زمان‌های دقیق و عملیات انجام شده در هر نوبت کاری
آگاهی از زیر عملیات انجام شده
انتقال سریع و لحظه‌ای اطلاعات بین قسمت‌های مختلف تولید
شناسایی قطعات و عملیات انجام شده بر روی آنها، در طول فرایند تولید
کمک به بالانس خط تولید
ردیابی محصول
اطلاع از میزان پیشرفت کارها بر روی محصول نهایی
بکارگیری بارکد در ردیابی محصول
با استفاده از بارکد امکان ردیابی محصول فراهم آمده و کنترل کیفیت محصول و امکان پیگیری نقصان کیفی راحت‌تر میشود. شماری از مزایای استفاده از بارکد برای ردیابی محصول عبارتند از:
امکان ردیابی محصول از لحاظ مواد و قطعات تشکیل دهنده آن (مانند بچ‌های تولیدی)
امکان ردیابی محصول از لحاظ عملیات انجام شده بر روی آن (مانند عملیات کنترل کیفی)
امکان ردیابی محصول از لحاظ افراد مؤثر در تولید یا جابجایی آنها (مانند پرسنل تولید)
امکان ردیابی محصول از لحاظ زمان‌های انجام کار بر روی آن (مانند تاریخ مونتاژ قطعات)
امکان ردیابی خواص مشترک بین محصولات مختلف (مانند تشخیص خرابی یک دسته تولیدی از طریق شکایت یک مشتری)
امکان کنترل سیستم‌های حمل و نقل (مانند کامیون‌ها و رانندگانی که کالا را تحویل گرفته‌اند)
پیشگیری از ارسال اشتباه کالاها (به لحاظ کنترل‌های بیشتر در زمان بارگیری)
توجیه اقتصادی پروژه های بارکدی
کاهش هزینه:
بواسطه پیاده سازی سیستم های فوق در یک بازه زمانی اثر بخش، با کاهش قابل ملاحظه ای از هزینه های پنهان سازمان روبرو خواهید گشت که بالطبع این هزینه ها چندین برابر کل مبلغ سرمایه گزاری شده می باشد. ذیلاً به پاره ای از موارد اشاره شده است:
کاهش قابل ملاحظه هزینه به لحاظ حذف مستندات کاغذی و بایگانی آنها و نوشت افزار مکمل آن.
کاهش پرسنل که از جمله بزرگترین قابلیت های به کارگیری این سیستم ها می باشد زیرا سیستم به تنهایی بسیاری از مسئولیتهای فردی را بر عهده خواهد گرفت.
استفاده از سیستم مکانیزه مبتنی بر بارکد بطور قابل ملاحظه ای هزینه های طبقه بندی حمل را نیز کاهش خواهد داد.
کاهش خطا:
میدانیم که بروز خطا در عملیات، عامل هزینه های بسیاری است که به سازمانها تحمیل می گردد. بخش عمده ای از خطا ها به موجب اشتباهات انسانی پدیدار می گردند که اجتناب ناپذیر بوده و در سطح کلان یک اشتباه فردی کوچک میتواند اشتباهات پیچیده تری را خلق کرده که خود باعث افزایش هزینه خواهد گشت. ذیلاً به پاره ای از نکاتی که سبب کاهش خطا در سازمان میگردند اشاره میشود:
ثبت داده ها به صورت مکانیزه با استفاده از بارکد سبب از بین رفتن کلیه خطاهای عملیاتی و اطلاعاتی میگردد با توجه به اینکه نرخ متوسط خطا، هنگامیکه داده ها با دست وارد می شوند یک کاراکتر در هر سیصد فشار روی دکمه های صفحه کلید کامپیوتر خواهد بود در حالیکه متوسط این خطا هنگامیکه داده ها بر اساس فن آوری بارکد خوانده می شوند یک کاراکتر در هر میلیون خواهد بود.
استفاده از سیستم مکانیزه مبتنی بر بارکد حدس و گمان غیر واقعی را در رابطه با مواد و قطعات خط تولید کاهش خواهد داد و زمان تحویل سفارش به مشتریان را (بدون حدس و گمان) قطعی خواهد نمود و بدقولی را به حداقل کاهش خواهد داد.
سیستم جمع آوری اطلاعات بوسیله بارکد امکان پردازشهای مکرر را بوجود آورده و هر تردیدی در مورد پردازش ها و دیگر اطلاعات عرضه کنندگان و مشتریان در کوتاهترین زمان حتی به صورت تلفنی قابل رفع خواهد بود.
همچنین با استفاده از این سیستم شما میتوانید آمار دقیقی از انبار مواد اولیه و یا انبار محصول خود داشته باشید تا دچار کسری مواد اولیه ویا مازاد بر تولید یک محصول در انبار نشوید.
بارکدبارکدخوانتجهیزات بارکدلیبل بارکدانبار داریانواع بارکدانواع بارکدخوانلیزرینوریبارکد خطیبارکد دوبعدی